علت حضور نیافتن استارتاپ‌های ایرانی در جام جهانی۲۰۲۲؟
قطر از استارتاپ‌های ایرانی دعوت کرده بود که در جام جهانی ۲۰۲۲ حضور پیدا کنند. اما به نظر می‌رسد شرایط کشور به گونه‌ای پیش رفته است که نه تنها استارتاپ های ایرانی این فرصت را از دست دادند، بلکه در داخل کشور نیز با بحران مواجه شدند.
به گزارش پیشران اقتصاد، وزیر ارتباطات قطر در سال ۲۰۱۹ از استارتاپ های ایرانی برای حضور در ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز جام جهانی ۲۰۲۲ دعوت کرد. اما شرایط کشور به نحوی پیش رفت که استارتاپ های ایرانی نه تنها فرصت جام جهانی را از دست دادند، بلکه در دو ماه گذشته خسارت‌های سنگینی دیدند.
سال ۱۳۹۸ که نمایشگاه بین‌المللی الکامپ برگزار شد، وزیر ارتباطات قطر خواستار همکاری ایران با قطر در سطح ICT شد و گفت: «ما در زمینه زیرساختی برای برگزاری جام جهانی آینده با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستیم و برای رفع آنها از حضور استارتاپ های ایرانی بسیار استقبال می‌کنیم.»
پس از اعلام این خبر، سازمان فناوری اطلاعات فراخوان امکان همکاری استارتاپ های ایرانی در برگزاری جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ قطر را منتشر کرد. اما بررسی‌ها حاکی از این بود که استارتاپ‌های ایرانی تمایلی به حضور در قطر نشان ندادند.
این در حالیست که جام جهانی ۲۰۲۲ حدود ۲ روز است که آغاز شده است، اما خبری از حضور استارتاپ های ایرانی در این رویداد بین‌المللی نیست. چراکه در چند وقت اخیر، موانع بسیاری مانند محدودیت‌های اینترنت برای استارتاپ‌های ایرانی به وجود آمده و آنها را رشد در عرضه جهانی بازداشته است.
«کلین شیت» استارتاپ فوتبالی/ سرگرمی است که می‌توانست با حضور در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر رشد قابل توجهی را تجربه کند. اما آرش جهانگیری، مدیرعامل این استارتاپ، گفت: «کلین شیت به‌دلیل شرایط موجود مجبور به تعدیل نیرو و توقف فعالیت شده است.»
_ «کلین شیت» چرا و چطور فرصت جام جهانی ۲۰۲۲ قطر را از دست داد؟
مدیرعامل «کلین شیت»: «در حال حاضر ما اپلیکیشن و سرورها را به طور کامل خاموش نکردیم، ولی فعالیت را به دلایلی به حداقل رساندیم.
اولین مشکلی که از زمان قطعی و اختلال اینترنت پیش آمد، عدم دسترسی به سرورهای خارجی بود. استارتاپ ما از طریق این سرورها، اطلاعات در زمینه فوتبال را از خارج از کشور دریافت می‌کردیم، اما با قطعی اینترنت به‌طور کامل دسترسی ما به اطلاعات و دیتاها قطع شد.
دومین مساله این بود که با فیلترینگ گوگل پلی و اینستاگرام، در اصل ما کانال مارکتینگ (بازاریابی) یعنی جذب کاربر را به‌طور کامل از دست دادیم. تنها نصب ارگانیک از استورهای داخلی مانند کافه بازار داشتیم.
این در حالی است که براساس آمار تنها ۷ درصد از کاربران ما از استورهای داخلی جذب شدند و باقی آنها از گوگل پلی به اپلیکیشن جذب شده بودند.
اما واقعیت اینجاست که «کلین شیت» در زمینه سرگرمی فعالیت می‌کند و دلیل اصلی که باعث تعطیلی اپلیکیشن ما شد، حال و روز کنونی جامعه در کشور است.»
«هدف کلین شیت از ابتدا جام جهانی بود»
_اگر شرایط به نحوی پیش می‌رفت که می‌توانستید جام جهانی را پوشش دهید، چه برنامه‌هایی برای این رویداد جهانی داشتید؟
«ما برنامه مفصلی برای جام جهانی داشتیم که محدود به اپلیکیشن نمی‌شد. به‌رغم برنامه‌هایی که برای مارکتینگ جام جهانی داشتیم، قرار بود در اپلیکیشن فوتبال فانتزی را راه‌اندازی کنیم، علاوه‌بر آن اجرای شوی تلویزیونی که روی پلتفرم‌های دیگر برگزار شود را در نظر داشتیم. حتی قرار بود رویدادهای حضوری برگزار شوند.
از اردیبهشت ۱۴۰۰ استارتاپ کلین شیت شروع به فعالیت کرد و در این حدود ۲ سال، تمام تمرکز ما بر جام جهانی بود. تمام قابلیت‌ها برای جام جهانی توسعه یافته بود و غیر از آن حتی به فکر افزایش جذب کاربر نبودیم.
سرمایه‌گذار ما برای کمپین جام جهانی بودجه‌ای حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته بود. این بودجه قرار بود که صرف تبلیغات، تولید محتوا و برگزاری رویداد شود.
برآورد این بود که تعداد کاربر نیز از ۳۰۰ هزار نفر به ۹۰۰ هزار نفر برسد. همچنین براساس محاسباتی که انجام شد، می‌توانستیم ۸۰ درصد این سرمایه را به صورت سرمایه در گردش بازگردانیم. اما طی یک ماه تمام برنامه‌ها متوقف شد.»
«اعزام به قطر را لغو کردیم»
_ با توجه به اینکه قطر از استارتاپ‌های ایرانی دعوت کرده بود که در این کشور حضور پیدا کنند؛ کلین شیت برنامه‌ای برای حضور در قطر داشت؟
«قرار بود که دو نفر را به قطر برای پوشش برنامه و برگزاری فانتزی شو اعزام کنیم. مذاکراتی نیز انجام شده بود که بتوانیم در ورزشگاه اسکان و اجازه ورود به ورزشگاه داشته باشیم، ولی هزینه پرواز بر عهده خودمان بود. اما به دلیل اینکه مخاطبان در این روزها فوتبال را به طور کامل پیگیری نمی‌کنند، تصمیم گرفتیم که این کار انجام ندهیم.»
همچنین، به عقیده او تحریم ابرآروان نیز به دو دسته ضربه وارد کرد. استارتاپ‌های کوچک مانند کلین شیت و خود ابرآروان. چرا که سرورهای خارجی مورد استفاده این استارتاپ‌ها به‌دلیل تحریم ابرآروان قطع شدند و امکان دریافت اطلاعات وجود ندارند.
انحصار تلویزیون، مانع رشد استارتاپ‌ها
جهانگیری افزود: «از طرفی طی بررسی‌هایی که انجام داده‌ام، به نظر می‌رسد که صداوسیما یا هر نهاد دیگری امکان پخش زنده را از استارتاپ‌هایی مانند آپارات گرفته است. به‌طوری که پخش زنده فقط از طریق تلویزیون و تلوبیون امکان‌پذیر است.
این بازار حتی اگر حال خوبی داشته باشد، بازار انحصاری اجازه توسعه و رشد را نه تنها به استارتاپ‌های کوچک بلکه به استارتاپ‌های بزرگی مانند آنتن و آپارات که حق پخش را خریداری کردند، هم نمی‌دهد.»
جام جهانی ۲۰۲۲ به دلیل اینکه در مجاورت خلیج فارس در کشور قطر برگزار می‌شود، فرصت‌های زیادی در زمینه رشد اقتصادی و فرهنگی را برای ایران فراهم می‌کرد.
همچنین، استارتاپ‌ها ذاتا بین‌المللی و کشورها باید زمینه را برای حضور این نوع شرکت‌های نوآور و خلاق در عرصه بین‌المللی فراهم کنند. اما استارتاپ‌های ایرانی روز به روز با موانع و مشکلات بیشتری از جمله تحریم‌ها و قوانین سخت‌گیرانه کشور محدودتر می‌شوند.
چندی پیش نیز انجمن طبیعت‌گردی از عدم رزرو حتی یک تخت از ۲۰ هزار تخت در نظر گرفته شده برای گردشگران جام جهانی در کیش خبر داد، اتاق ایران هم از برنامه‌ریزی نامطلوب در این راستا انتقاد کرده بود که فرصت ارتقای گردشگری را از دست داده‌ایم.
با این حال، به نظر می‌رسد که به علت نبود مدیریت مناسب و استفاده از توان و ظرفیت‌های کشور به ویژه در حوزه استارتاپ‌ها، ایران نفع بالایی از این رویداد جهانی نخواهد برد و این فرصت طلایی را از دست داده است.
