کارگروه «تولید بار اول» معاونت علمی چه می‌کند؟
اتخاذ تصمیم «تولید بار اول» علاوه بر بومیسازی تجهیزات راهبردی و دانش‌بنیان شدن صنعت نفت، تحریم‌های علیه صنایع ایران را نیز خنثی می‌کند؛ تجربه‌ای که باید به صنایع دیگر نیز وارد شود.
به گزارش پیشران اقتصاد؛ کشور ایران سال‌هاست که با چالش تحریم دست و پنجه نرم می‌کند. هدف ابزار جنگ اقتصادی دشمنان ایران، چند سالی است که از صادرات نفت و گاز هم فراتر رفته و گریبان صنایع مختلف را نیز گرفته است. تحریم‌های جدید، به زانو درآوردن موتور پیشران صنایع مختلف کشور، یعنی فناوری را دنبال می‌کند.
با اعمال این تحریم‌های جدید، اقلام راهبردی فرآیند تولید صنایع نیز به ایران فروخته نمی‌شود و با ردیابی جریان خرید این اقلام، کل زنجیره تأمین این اقلام تحریم و بر فروشنده جریمه‌های سنگین اعمال می‌شود. تحریم فروش تجهیزات و اقلام راهبردی صنایع نفت و گاز و زنجیره ارزش فولاد از راهبردهای این تحریم‌هاست.
در مقابل، راهکارهای مختلفی برای مقابله با این تحریم‌ها در کشورمان به اجرا گذاشته است که به نتیجه مطلوب نرسیده است. در دوره‌ای دور زدن تحریم‌ها و در دوره‌ای دیگر رفع آنها با ابزار مذاکره از جمله راهکارهایی است که تاکنون اتخاذ شده است.
حال، مدیران و مسئولان کشور به این نتیجه رسیده‌اند که باید بی‌اثرسازی تحریم‌ها را دنبال کنیم و در راستای خوداتکایی هرچه بیشتر در صنایع بزرگ کشور گام برداریم. اگرچه این اقدام دیرهنگام است؛ اما به نظر می‌رسد تنها راهکار پیش روی ما برای رهایی از شر تحریم‌ها باشد.
پیشنهاد می‌شود بخوانید:
رشد بودجه معاونت علمی ریاست جمهوری
کارگروه «تولید بار اول» معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فعالیت خود را در راستای خنثی‌سازی تحریم آغاز کرده و قرار است با حمایت این کارگروه، ظرفیت‌های دانش‌بنیانی کشور شناسایی و در راستای تولید اقلام راهبردی مورد نیاز صنایع بزرگ از جمله صنعت نفت و گاز گام بردارد.
این کارگروه برای مدیران شرکت‌هایی که به دنبال بومیسازی فناوری‌های راهبردی هستند، تسهیلاتی از جمله صدور مجوز معافیت از تشریفات مناقصات را صادر می‌کند. وظیفه دیگر این کارگروه، طراحی سناریوی بومیسازی است؛ به طوری که به مدیران کمک کند جزئیات قرارداد بومیسازی را تعیین کنند. به عنوان مثال تعیین شرکت، قیمت قرارداد، مراحل پرداخت و تست‌هایی برای این بومیسازی باید انجام شود، توسط این کارگروه مشخص می‌شود.
در نهایت مجوز معافیت از تشریفات قانون و مقررات مناقصات با امضای معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری صادر می‌شود و به این ترتیب مشکل تولید بار اول اقلام راهبردی و محصولات فناورانه و استراتژیک به حداقل می‌رسد. به عبارت دیگر، خنثی‌سازی تحریم‌های فروش اقلام راهبردی به صنعت کشور از مسیر تولید بار اول و سناریوی بومیسازی این تجهیزات استراتژیک گذر خواهد کرد.
سهراب دل‌انگیزان، استاد اقتصاد دانشگاه رازی در خصوص ظرفیت‌های دانش‌بنیانی کشور به لحاظ تولید اقلام راهبردی مورد نیاز صنایع بزرگ کشور تصریح کرد: باید جای خود را در فرآیند دانش‌بنیانی جهان پیدا کنیم و به استفاده حداکثری از ظرفیت‌های داخلی روی بیاوریم. شرکت‌های ایرانی ظرفیت و استعداد لازم را برای فعال شدن در حوزه‌های مختلف دارند و لازم است با برنامه‌ریزی‌های دقیق به سوی اجرایی کردن پتانسیل‌های خودمان در حوزه‌های مختلف حرکت کنیم.
وی با اشاره به فعالیت‌های انجام‌شده در زمینه احداث پالایشگاه فراسرزمینی ادامه داد: ورود ما به عرصه پالایشگاه‌داری در کشورهایی مانند ازبکستان، سوریه و ونزوئلا و استفاده از تولیدات بار اول و دانش‌بنیانی کشورمان در راستای نوسازی تجهیزات پالایشگاهی این کشورها را می‌توان یک موفقیت برای کشورمان قلمداد کرد. این دستاوردها در سایه اعتماد به توان داخلی به دست آمد و نشان می‌دهد که استفاده از پتانسیل‌های دانش‌بنیانی کشور می‌تواند نتایج چشم‌گیری برایمان داشته باشد.
دل‌انگیزان اظهار کرد: نظر بنده این است که ایران به عنوان کشوری که حدود ۱۲۰ سال در صنعت نفت و گاز فعالیت داشته است، ظرفیت‌های بسیار بالایی داریم و باید تا الان به نتایجی فراتر از این موارد دست می‌یافتیم. ضمن این که باید قبول کنیم این دستاوردها به مثابه قدم‌های مثبت و رو به جلویی است، باید بگوییم که از تمام توان و ظرفیت دانش‌بنیانی کشور به نحو احسنت استفاده نشده است.
استاد اقتصاد دانشگاه رازی در خصوص ضعف‌های موجود در این بخش تصریح کرد: متاسفانه ما به بخش‌های زیادی از صنعت نفت و گاز ورود نکرده‌ایم و دارای مزیت در آن ها نیستیم. بایستی بتوانیم با استفاده از تجربیات موفق قبلی در زمینه تولید بار اول اقلام و تجهیزات راهبردی صنعت پالایشگاهی یا کاتالیست‌های صنعت پتروشیمی و همچنین توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان زیر نظر کارگروه تولید بار اول به بخش‌های زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز وارد شویم و در راستای مقابله هدفمند با تحریم‌های صنعتی حرکت کنیم.
دل‌انگیزان تأکید کرد: همان‌طور که در وزارت نفت از دستاوردهای دانش‌بنیانی استفاده شده است، در دیگر وزارتخانه ها نیز باید به این سمت حرکت کنیم. حمایت از تولیدات داخلی باید به لحاظ دانشی، فنی، تنظیم‌گری و تأمین مالی صورت گیرد. البته در زمینه تأمین مالی باید مراقب باشیم که به ورطه رانت نیفتیم.
وی افزود: همچنین بهتر است به سمت دانش‌های نوین حرکت کنیم و در آنها از ظرفیت‌های دانش‌بنیانی خود بهره ببریم. بخش‌هایی که دنیا هم در آنها به تازگی وارد شده است، می‌تواند برایمان مزیت داشته باشد. در این زمینه‌ها احتمالاً می‌توانیم در حوزه دانش‌بنیانی دستاوردهای خوبی به دست آوریم.
