عبدالرضا واعظی: اولین حمایت از دانش بنیان ها خرید محصولاتشان است

ابتدا در مورد نامگذاری سال ۱۴۰۱ صحبت کنیم. به نظر شما مبنای این نامگذاری چه بود؟
مقام معظم رهبری حداقل در ۱۰ سال گذشته در فواصل زمانی متعدد بارها در مورد دانش بنیان ها صحبت کرده و تذکر داده و بعضا خواهش کرده بودند اما چرا امسال به این نام نامگذاری شد، به عقیده من ایشان دو مساله را در نظر داشتند. یک دغدغه این بود که گویا اگر این نام گذاری صورت نمی گرفت، آنطور که باید به دانش بنیان ها توجه نمی شد. ایشان این لزوم را می دیدند که سال را به عنوان سال دانش بنیان نام گذاری کنند تا این جوان ها بیشتر دیده شوند. به نظر من انگیزه دوم نگرانی از واردات بی حد و حصر قطعه و تجهیزات باشد. که اگر زمانی تحریم ها رفع شد در این صورت چه بلایی بر سر شرکت های دانش بنیان می آید؟ نشود که دیروز در دوران سخت ما این شرکت ها به ما کمک می کردند و تا ابرها کنار رفتند این شرکت ها را فراموش کنیم. من به عنوان کسی که ۴ سال واحد های دانش بنیان را گشته می گویم که این مجموعه ها تحریم های حداکثری را بی اثر کرده اند. قطعاتی که امروز شرکت های دانش بنیان به پتروشیمی و پالایشگاه و فولاد می دهند، قبلا وارداتی بود.

به نظر می رسد با عنایت شعار سال به حوزه دانش بنیان ها شاهد شتاب برخی از ارگان ها و ادارات برای تقدیر و پاسداشت عنوان سال باشیم. از این رو می توان تداخلی بین ماموریت های پارک و فعالیت های مناسبتی و موقعیتی این نهاد ها را پیش بینی کرد. به عنوان ریاست پارک علم و فن آوری استان در این ارتباط چه خواسته ای از سایر ارگان ها دارید؟
به نظر من این شعار سال نیست، بلکه فرمان سال است و ما باید به اجرای این فرمان کمک کنیم. سازمان ها بیایند و از پارک علمی فن آوری بپرسند کجای این پازل خالی است و چطور می توانند به ما کمک کنند؟ بیایند و بپرسند چطور می توانند خاری از جان ما بیرون بکشند؟ هر عزیزی می خواهد از شرکت های دانش بنیان حمایت کند در قدم اول بیاید و محصولات شرکت های دانش بنیان ما را بخرد. هر چه می خواهید بخرید ابتدا از پارک علمی و فن آوری استعلام کنید. من همیشه از شرکت مس سونگون تشکر می کنم. این شرکت از ما خواسته لیست محصولاتمان را بروز کنیم و ما را عضو لیست تامین کنندگان خود کردند. یک لیست از هر خرید این شرکت به ما می رسد و در لحظه می توانیم محصول را از شرکت های دانش بنیان استان یا ایران پیدا کنیم. بهترین روش عمل به فرمان سال خریدمحصولات دانش بنیان است. نکته دوم کمک به توسعه شرکت های دانش بنیان است. شرکت هایی مثل آب و برق و مخابرات و سایر دولتی ها بجای برگزاری همایش ها در تامین زیر ساخت ها بهترین کمک را می توانند بکنند. برای نمونه ما در پارک علم و فن آوری عصر انقلاب، مشکل زیر ساختی داریم. مشکل راه دسترسی و مشکل گاز و برق و اینترنت دیتا داریم. مشکل آب داریم و جالب است که درخواست مجوز حفر چاه داده ایم و خواهش داریم به برکت شعار سال مجوز را بدون دریافت چهار میلیاردتومان حق بهره برداری صادر کنند. ما نیز در قبال آن خدمات ارائه می کنیم.

شعار سال و به تعبیر شما فرمان سال چه برنامه هایی را به پارک اضافه کرد و چه تغییراتی ایجاد شد؟
یکی از کار های موثری که امسال شروع شده احداث چهار دفتر در پارک علم و فن آوری، شرکت شهرک های صنعتی، سازمان صمت و اتاق بازرگانی است تا صنایعی را که قابلیت دانش بنیان شدن دارند را احصا کنیم. ما صنایع دانش بنیان زیادی داریم که وقت نکرده اند مجوز بگیرند و با کمی کمک می توانند دانش بنیان شوند و واحد آر اند دی احداث کنند یا واحد های تحقیق و توسعه خود را گسترش دهند. تنها در یک ماه گذشته ۶۰ درخواست دانش بنیان در سامانه کارگروه ارزیابی صلاحیت دانش بنیان ثبت شده است و تصمیم داریم پیرو فرمان مقام معظم رهبری که فرموده اند باید شرکت های دانش بنیان امسال دو برابر شوند، تعداد شرکت ها را نه تنها دو، بلکه سه برابر کنیم و از ۲۰۸ شرکت به ۶۰۰ شرکت برسانیم. در این راستا مشاوره و کارگزاری دانش بنیان را برای صنایع و ادارات و نهاد های مختلف ارائه می کنیم.

عمده مشکل پارک علم و فن آوری استان چیست؟
ما در مورد واگذاری زمین به شرکت های فناور و دانش بنیان به شدت مشکل داریم. همین لحظه ۵۰ شرکت پشت در پارک علم و فن آوری منتظر واگذاری زمین ایستاده اند. ۱۴ قطعه داشتیم که همگی را واگذار کردیم و ۳۶ شرکت منتظرند. باید به خاطر این وضعیت خوشحال و شاکر بود. نهاد هایی که کمک می کنند به پارک زمین نمی دهند. ما حتی به اندازه یک متر مربع به فضای ستادی پارک اضافه نخواهیم کرد و هر فضایی در اختیار ما قرار بدهند به شرکت های دانش بنیان واگذار می کنیم. در همین راستا از اداره راه و شهرسازی ۲۰۰ هکتار زمین خواسته ایم و امروز پیگیر هستیم. این زمین می تواند بخش بزرگی از مشکل ما را حل کند. تصمیم داریم در آن زمین ها شهرک فن آوری احداث کنیم.

سایت عصر انقلاب با وجود اینکه میزبان شایسته ای برای شرکت های نوپا و دانش بنیان است اما جانمایی مناسبی ندارد. در گذشته زمزمه هایی از برچیده شدن این سایت به گوش می رسید. امروز عصر انقلاب در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا همچنان احتمال تغییرات زیر ساختی وجود دارد؟
در مورد این مجتمع، سنگی به چاه انداخته اند که هزار نفر نمی توانند درش بیاورند. در جایی پارک علم فن آوری را جا نمایی و احداث کرده اند که امروز باید بخاطر آن میلیاردها تومان خرج کنیم. من پارک را صفر تحویل نگرفته ام، پارک در وضعیت منفی بود. کلی زحمت کشیده ایم تا هدر رفت سرمایه را نجات بدهیم. از اتوبان جدید الاحداث به سمت مجتمع خروجی گرفتیم. به این ترتیب فاصله ما از تبریز به ۵ دقیقه می رسد. به مرور تمام زیر ساخت ها را به پارک علم و فن آوری آوردیم. آنجا اینترنت نداشت اما امروز فیبر نوری دارد. هرچند همچنان اینترنت دیتا علیرغم پیگیری های متعدد ندارد. آب و گاز و برق هم داریم. محوطه سازی شد و دیوار کشی کردیم و جذابیت ایجاد کردیم. وگرنه هر روز آنجا اموال پارک را می بردند و حتی برای محافظت فنس هم نداشتیم. در ابتدا این بحث مطرح شد که عصر انقلاب را جمع کنیم. این پیشنهاد سازمان برنامه و از تهران بود. من آنجا فرصتی را شناسایی کردم. در روز معارفه گفتم پارک آذربایجان شرقی شبیه به هیچ پارکی نخواهد شد بلکه شبیه به خودش خواهد بود. چون پارک ما با تمام پارک های علمی فن آوری ایران فرق دارد. در تمام دنیا و در ایران ۶۰ درصد شرکت ها در حوزه آی تی هستند چون در این حوزه به سرعت می توان فن آوری ایجاد کرد. ولی وقتی می خواهید یک شرکت قطعه ساز دانش بنیان ایجاد کنید کار بسیار سخت است. خوشبختانه نقطه قوت پارک آذربایجان شرقی این است که ۶۰ درصد شرکت های ما در حوزه ساخت تجهیزات هستند. این وضعیت فوق العاده است. کار بسیار سختی است که شرکتی تولید کنید که به پتروشیمی قطعه بدهد و یا شرکتی ایجاد کنید که مواد شیمیایی صنعتی تولید کند. عمده شرکت های ما در حوزه قطعه سازی هستند و از این رو به دلیل محدودیت های زیست محیطی ما نمی توانیم در داخل شهر و یا نزدیک به شهر به آنها اسکان بدهیم.

یکی از بزرگترین معضلات شرکت های دانش بنیان تامین منابع است. پارک در رفع این مانع چگونه از شرکت ها حمایت می کند؟
مشکل امروز ما تورم است. تورم تنها مشکل شرکت های دانش بنیان نیست، مشکل همه است. بحث تورم افسار گسیخته همه را به دردسر انداخته است. به طور مثال ۲ سال پیش در صندوق ارس ۵۰۰ میلیون تومان به شرکت ها وام می دادیم که رقم مناسبی بود و مشکل بسیاری از شرکت ها را حل می کرد اما امروز از ارزش این رقم کم شده است. بالا بردن سقف این رقم پرداختی در اختیار ما نیست. صندوق نوآوری و شکوفایی سقف را ۵۰۰ میلیون تومان تعیین کرده است و بعد از اعتراضات و تلاش های فراوان قرار است سقف وام را به یک میلیارد و دویست میلیون تومان برسانند که این مساله هم هنوز در مرحله بحث و گفت و گو است.

از جمله برنامه های پارک علم و فن آوری در سال تولید، دانش بنیان چیست؟
نامگذاری سال ۱۴۰۱ ما را به سمت ایجاد باغ دانش بنیان برد. من از سه سال پیش به دنبال ایجاد باغ دانش بنیان در استان بودم. مبنای این طرح این بود که فن آوری های دانش بنیان در کشور در حوزه کشاورزی و آب و خاک شناسایی و در یک باغ تجمیع شود و بتوانیم کشاورزی مدرن و دانش بنیان را در آن باغ به مردم و مسئولین نشان بدهیم. وقتی ادعا می کنیم که قادر به افزایش ۹۹ درصد راندمان آب هستیم بتوانیم در آن باغ ایده عملی شده را نشان بدهیم. وقتی می گوییم می توانیم ارقامی بسیار مرغوب در برابر سرمازدگی را کشت کنیم در آن باغ دانش بنیان نشان بدهیم و سپس ایجاد مزرعه دانش بنیان را در نظر داریم که انرژی باغ از طریق انرژی خورشیدی تامین شود. در کنار این باغ ایستگاه هواشناسی مجهزی احداث می کنیم تا تمامی پارامتر ها اندازه گیری شود. ما برای کوتاه شدن مسیر، کار احداث باغ را از صفر شروع نکرده ایم و دو باغ که به لحاظ زیر ساختی آماده است در نظر گرفته شد. در این حوزه دو سرمایه گذار خصوصی داریم اولین مورد باغی در تیکمه داش بستان آباد است و مورد دوم باغ هلو در شبستر خواهد بود. همچنین مجموعه خلعت پوشان دانشگاه تبریز نیز مد نظر است. این سه موقعیت کاندیدای ایجاد باغ های دانش بنیان هستند. فراخوانی برای شرکت های دانش بنیان ارسال شده تا هر کسی محصولی دانش بنیان در این حوزه دارد به ما معرفی کند. تا این لحظه ۶۸ شرکت احصا شده اند. این محصولات را به تیم طراحی فرستاده ایم و این تیم در حال طراحی باغ هستند. اخیرا با دانشگاه تبریز در موضوع ایجاد دامداری های دانش بنیان توافق کرده ایم. ما قصد داریم مفهوم دانش بنیان را توسعه بدهیم. این باغ ها به عنوان نمایشگاه دائمی محصولات دانش بنیان به ما کمک می کند. حسن دیگر این باغ می تواند جذب توریسم کشاورزی بشد. در دنیا چقدر کشاورز برای بازدید به چین و سایر کشورها می رود. آنچه که من در ذهن دارم باغی است که بتواند توریست کشاورزی را جذب کند. در صورت موفقیت این ایده، ایده بعدی ما تجمیع تمامی فن آوری های دانش بنیان در حوزه ساختمان در یک مجموعه ساختمانی های تک است. ساختمانی که در حوزه انرژی و زباله و بازیافت و جنس بتن و سیستم ضد زلزله و … از شرکت های دانش بنیان کمک گرفته باشد. این روند مدلی جدید از تجاری سازی محصولات دانش بنیان است.

یکی از اعتراضات شرکت های دانش بنیان تبریز در خصوص عمل نکردن دانشگاه به مصوبه واگذاری زمین است. ارتباط دانشگاه تبریز با پارک علم و فن آوری چگونه است و چرا این زمین ها هنوز واگذار نشده است؟
زمین های دانشگاه تبریز در منطقه خاوران طبق مصوبه هیت امنای دانشگاه و ما باید به مجموعه پارک علم و فن آوری و محل استقرار شرکت های دانش بنیان اختصاص داده می شد. طبق این قرارداد ما متعهد شده بودیم ۵ درصد از درآمد های پارک را به طور مادام العمر به دانشگاه تبریز اختصاص بدهیم. همچنین در قبال تحویل زمین ها نیمی از عواید فروش ساختمان اداری پارک در منطقه گلباد را به دانشگاه تبریز می دهیم. در صورتی که به مصوبه عمل شود با وجود حفظ سایت عصر انقلاب محلی برای استقرار شرکت های حوزه آی تی ایجاد می کردیم و آن منطقه را به شهرک فن آوری بزرگی تبدیل می کردیم.
این زمین ها ۳۲۰ هکتار است و خوشبختانه با مذاکراتی که در چند روز اخیر و با حضور معاون وزیر در تبریز انجام شد، به نظر می رسد که این مشکل رو به اتمام است و در سالی که به نام دانش بنیان نامگذاری شده است با مساعدت های دانشگاه تبریز مشکل بزرگی از دانش بنیان ها حل خواهد شد.

آیا پارک از قبال تولید و خدمات و فروش شرکت های دانش بنیان درآمدی دارد؟
اگر شرکت ها خود فروش داشته باشند هیچ سودی به پارک نمی رسد و براساس اساسنامه ما نمی توانیم ریالی از فروش شرکت ها بگیریم مگر اینکه ما بازاریابی و فروش داشته باشیم و قرارداد و تعهد ها و تضامین توسط پارک ارائه شود. در این صورت براساس مصوبه هیات امنا می توانیم ۱۰ درصد از فروش را اخذ کنیم.

مصاحبه:
علی ابراهیمیان
فائزه صدر