واسطه‌ای غلط بین دانشگاه و صنعت
دانش و نیروی کار مناسب برای ایجاد ارتباط مطلوب بین دانشگاه و صنعت وجود دارد، اما واسطه‌ها اجازه نمی‌دهند این ارتباط شکل گیرد.
به گزارش پیشران اقتصاد؛ امروزه رابطه‌ای مستقیم بین توسعه تکنولوژی و پیشرفت در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر کشور برقرار است و می‌توان گفت تکنولوژی عامل اساسی برای ایجاد ثروت، دانایی و توانایی کشورها همچنین ابزاری قدرتمند در توسعه ملی محسوب می‌شود.
طبق تعریف اسکاپ تکنولوژی دارای چهار رکن اساسی انسان، ماشین، سازمان و اطلاعات است که تعامل این‌ها با یکدیگر موجب رشد و توسعه اقتصادی می‌شود. یکی از راه‌های توسعه هر کشور ایجاد ارتباطی مؤثر بین دانشگاه و صنعت است که این مسئله از دیدگاه فرهیختگان کشور نیازمند ایجاد بستری مناسب برای تحقیق و کاربردی‌سازی موضوع پروژه‌های دانشجویی است.
چرا رابطه بین صنعت دانشگاه اهمیت و ضرورت دارد؟
بهنام طالبی، سرپرست اداره کل سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و توسعه فناوری و نوآوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری در رابطه با اهمیت ارتباط بین صنعت و دانشگاه می‌گوید: ارتباط بین دانشگاه و صنعت موضوع بسیار مهمی است و همیشه باید مورد توجه قرار گیرد.
وی می‌افزاید: همواره انتظار می‌رود خروجی‌های مطالعاتی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی در اختیار صنایع قرار گیرد. ارتباط بین صنعت و دانشگاه در راستای تعریف صورت مسئله‌هایی که در مراکز علمی و مجموعه‌های تحقیقاتی مطرح می‌شود، از طریق فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که خروجی محسوب می‌شوند و به صنعت راه پیدا می‌کنند مورد استفاده قرار می‌گیرد، اهمیت دارد.
سرپرست اداره کل سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و توسعه فناوری و نوآوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری ادامه می‌دهد: اگر در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مشکلات و مسائل صنایع مختلف مورد توجه قرار نگیرد، قطعاً خروجی مجموعه آموزش عالی مفید نخواهد بود.
وی اشاره می‌کند: در چند سال اخیر این موضوع بسیار مورد توجه قرار گرفته و وزارت علوم برنامه‌های مختلفی از جمله پارک‌های علم‌وفناوری که واسط بین دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان است همچنین مراکز کارآفرینی که به عنوان بنگاه اقتصادی کوچک، هسته‌های فناور و کارآفرین را شکل می‌دهد، جهت ارتباط با صنایع مختلف ایجاد کرده است.
لزوم کاربردی‌سازی مقاله‌های دانشجویی برای ایجاد ارتباطی مؤثر بین دانشگاه و صنعت
کامران شماعی، مدیر یک مرکز آموزشی و دانشجوی مقطع دکترای جغرافیای سیاسی در رابطه با علل کاربردی نشدن رساله‌های دانشجویی می‌گوید: مسئله کاربردی‌سازی پایان‌نامه به چند بخش تقسیم می‌شود؛ درواقع برخی از پایان‌نامه‌ها به‌صورت بنیادی و علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی می‌افزاید: به طور کلی هنگامی که قرار است پیرامون موضوعی تحقیق و پایان‌نامه یا مقاله‌ای در رابطه با آن نگارش شود، ابتدا باید بستر آن در جامعه فراهم باشد تا در نهایت بتوان مقاله را عملیاتی کرد.
این مدیر مرکز آموزشی ادامه می‌دهد: برای عملیاتی کردن تحقیقات و مقاله‌های دانشجویی امکاناتی لازم است که وابسته به رابطه بین مراکز فعال مانند صنایع مختلف و دانشگاه‌ها است؛ درواقع دانشجویان ایده‌هایی جدید دارند که می‌تواند کاربردی باشد، اما باید در ساختاری این ایده مطرح شود که به نفع جامعه باشد.
وی تاکید می‌کند: هنگامی که موضوعی توسط دانشجو برای تحریر پایان‌نامه ارائه می‌شود و بنا به تشخیص اساتید دانشگاهی مطلب مورد نظر کامل و جامع است، باید بستر مناسبی برای انجام تحقیقات فراهم شود.
شماعی در همین رابطه اضافه می‌کند: به طور کلی دانشجو طی فرآیند انتخاب موضوع و تحریر پایان‌نامه که از مراحل مختلفی از جمله تهیه پروپوزال، ثبت و تهیه پایان‌نامه و در نهایت دفاع از آن تشکیل می‌شود باید بداند که آیا موضوع مورد بحث در رشته تحصیلی خود کاربردی است یا خیر؟.
وی ادامه می‌دهد: مسائلی مانند کاربردی بودن موضوعات انتخابی و تأثیر مقاله در نیازهای جامعه باید مورد توجه دانشجویان و جامعه قرار گیرد تا محققان از اهمیت موضوع آگاه شده و به میزان کافی پیرامون مسائل تحقیق کنند.
این دانشجوی مقطع دکترای جغرافیای سیاسی اشاره می‌کند: تشخیص کاربردی بودن موضوعات مقاله و پایان‌نامه وابسته به رابطه‌ای است که بین ارگان‌های مختلف و مراکز علمی ایجاد می‌شود؛ درواقع امکان انجام تحقیقات و تشخیص توانایی‌های لازم برای انجام فعالیت‌ها تحت تأثیر این رابطه قرار می‌گیرد.
وی می‌افزاید: علاوه بر اینکه برای انتخاب موضوع باید بستر مناسبی فراهم شود، امکانات و نیازهای جامعه نیز باید در نظر گرفته شود تا در نهایت مقاله و تحقیق انجام شده توسط دانشجو به نتیجه مطلوبی برسد.
شماعی با اشاره به اینکه دانشگاه‌های کشور از نظر علم و دانش در سطح بسیار خوبی قرار دارند، می‌گوید: در دانشگاه باید پیرامون مسائل اکتشافی که نیاز جامعه است، بیشتر تمرکز کرد تا در نهایت بتوان از تحقیقات به صورت میدانی استفاده کرد.
ارتباط بین دانشگاه و صنعت در خارج از کشور چگونه است؟
حمیدرضا دانشجوی مقطع دکتری یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور در رابطه با اهمیت ایجاد ارتباط بین دانشگاه و صنعت می‌گوید: از دوره انقلاب صنعتی تاکنون تمام تلاش کشورهای توسعه یافته در راستای ایجاد ارتباطی مؤثر و سازنده بین دانشگاه و صنعت بوده است.
وی می‌افزاید: در این راستا معمولاً تلاش می‌شود که پایان‌نامه‌ها و مقالات نیز در هر رشته و حوزه‌ای کاربردی‌سازی شود. با گذشت زمان پروپوزال‌های صنعتی مطرح شد و بخشی تحت عنوان مرکز تحقیق و توسعه نیز شروع به فعالیت کرد.
این دانشجوی مقطع دکتری ادامه می‌دهد: بخش تحقیق و توسعه به مسائل و مشکلات جامعه و صنایع مختلف می‌پرداخت و هر صنعتی برای خود بخشی تحت این عنوان ایجاد می‌کرد تا به‌واسطه ارتباط‌گیری با دانشجویان تحقیقات کاربردی و نیازهای جامعه را برطرف کند.
وی تاکید می‌کند: عملاً اعضای هیئت علمی و دانشجویان موظف بودند که تحقیقات خود را در راستای رفع نیازهای جامعه انجام دهند و این مسئله در کشورهای توسعه یافته بسیار مورد توجه قرار گرفت و استارتاپ‌های بسیار قدرتمندی با بودجه‌های زیاد توانستند مشکلات جوامع صنعتی را رفع کنند.
یوسفی در رابطه با ارتباط صنعت و دانشگاه در ایران می‌گوید: این فرآیند به مرور در ایران نیز شکل گرفت و به موجب آن شهرک‌های علمی و تحقیقاتی تشکیل شد، اما این مسئله نیز با مشکلاتی از جمله نبود ارتباطی سازنده بین شهرک‌های علمی با دانشگاه‌ها مواجه شد.
وی می‌افزاید: برای رفع چنین مشکلاتی بسیاری از دانشگاه‌ها اقدام به راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان کردند، اما ارتباط این شرکت‌ها با صنایع معمولاً مطلوب نیست.
این دانشجوی مقطع دکتری ادامه می‌دهد: بسیاری از دانشگاه‌ها بیش از ۱۰ شرکت دانش‌بنیان دارند، اما تاکنون خروجی مطلوبی نداشته‌اند؛ البته در این حوزه دانشگاه‌های فعالی مانند مالک‌اشتر و امام حسین (ع) ارتباط خوبی با صنایع برقرار کرده‌اند.
نقش واسطه‌گری در نبود ارتباطی مؤثر بین دانشگاه و صنعت
یوسفی در رابطه با عوامل مؤثر در ایجاد نشدن رابطه‌ای مناسب بین دانشگاه و صنعت می‌گوید: در حال حاضر دانش و نیروی کار مناسب برای ایجاد ارتباطی مطلوب بین دانشگاه و صنعت وجود دارد، اما متأسفانه واسطه‌ها اجازه نمی‌دهند این ارتباط شکل بگیرد.
وی اشاره می‌کند: اگر به بخش تحقیق و توسعه دانشگاه‌ها مراجعه کنیم با ایده‌های بسیاری مواجه خواهیم شد، اما متأسفانه وجود واسطه‌ها مانع شکل‌گیری ارتباط بین دانشگاه و صنعت شده است، زیرا اگر این ارتباط برقرار شود، صنایع برای رفع نیازهای خود به علم اکتفا کرده و از تولید داخلی استفاده می‌کنند.
این دانشجوی مقطع دکتری تاکید می‌کند: دانشگاه‌ها در این راستا باید ارتباطی سازنده با صنایع مختلف برقرار کنند و مشکلات جامعه را در قالب موضوعات پایان‌نامه به دانشجویان پیشنهاد دهند.
