ارتباط متقابل صنعت بیمه و دانش بنیان ها
صنعت بیمه در جهان امروز علاوه بر اینکه یکی از صنایع پربازده و سودآور محسوب می شود، یک صنعت حامی برای تمام صنایع، کسب و کارها به خصوص کسب و کارهای دانش بنیان است.
پیشران اقتصاد، صنعت بیمه در جهان امروز علاوه بر اینکه یکی از صنایع پربازده و سودآور محسوب می شود، یک صنعت حامی برای تمام صنایع، کسب و کارها و حتی عموم مردم است. در ایران نیز بیمه به عنوان یکی از پیشران های اقتصادی کشور و یکی از حامیان اصلی بخش های صنعتی، جایگاه خاص خود را دارد. به مناسبت ۱۳ آذر، روز ملی بیمه، در گفتگو با یکی از پیشگامان بیمه آنلاین کشور و فناور برتر سال ۱۳۹۹ استان آذربایجان شرقی در زمینه مواردی چون دانش بنیان شدن صنعت بیمه و ارتباط متقابل بیمه با فعالان حوزه دانش بنیان ها به بحث و تبادل نظر نشسته ایم. ایوب توحیدنیا، مدیرعامل شرکت کارگزاری رسمی بیمه مستقیم برخط آینده نگر تبریز به عنوان بنیان گذار استارتاپ بیمه سی، مستقر در مرکز رشد فناوری های پیشرفته دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و اولین دریافت کننده مجوز برخط از بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مهمان پیشران اقتصاد است.
لطفا در ابتدا بفرمایید که اصولا بیمه می تواند دانش بنیان شود؟
دانش بنیان شدن مفهومی کلی است که می تواند شامل تمام بخش های اقتصادی و حتی غیر اقتصادی شود. برای نمونه امروزه شاهد فعالیت شرکت های خلاق هستیم که بحث دانش بنیانی را در موضوعاتی چون هنر و فرهنگ پیاده سازی کرده اند. بیمه یکی از بخش های اصلی اقتصاد دنیا نیز نه فقط به دلیل اقتصادی بودن بلکه به دلیل همه گیری، بدون شک می تواند و باید همپای سایر صنایع و بخش های اقتصادی، دانش بنیان شود. بیمه از جمله یکی از بخش های پویای دانشگاه های سراسر دنیاست و هر ساله فعالیت های تحقیقی و پژوهشی در این حوزه صورت می گیرد. در ایران نیز برای نمونه در موسسه ای چون پژوهشکده بیمه شاهد اقدامات پژوهشی برای دانش بنیان تر شدن صنعت بیمه هستیم. به نظر من بیمه در دنیا دانش بنیان شده است و در ایران نیز شاهد اقدامات خوبی در این زمینه هستیم که نمونه کوچک آن آنلاین شدن خدمات و استارتاپ هایی است که شمار آنها روز به روز بیشتر می شود.
بحث اصلی ما ارتباط متقابل بیمه و اقتصاد دانش بنیان است. آیا این ارتباط هم اکنون وجود دارد؟
این موضوع باید از چند جنبه مختلف مورد بررسی قرار گیرد. یک جنبه دانش بنیان شدن خود صنعت بیمه است که تاحدودی به آن اشاره شد. حضور شرکت های فناور و دانش بنیان برای راه اندازی استارتاپ های بیمه ای اقدام مبارکی است که در کنار توجه بیمه مرکزی به این مقوله و سیاست گذاری و قانون گذاری درست، می تواند بخشی از ارتباط بیمه و اقتصاد دانش بنیان را فراهم آورد. اما اگر از نگاه دانش بنیان ها به موضوع بیمه نظر بیندازیم، باید بیمه را به عنوان یکی از نیازهای اصلی برای رشد دانش بنیان ها بدانیم و برنامه ریزی های کلی کشور به خصوص در حوزه دانش بنیان ها باید پیوست بیمه ای نیز داشته باشد. برای نمونه در طرح اخیر مجلس با عنوان جهش تولید دانش بنیان ها، باید به بحث بیمه ای نیز بها داده شود.
بیمه چه کمکی می تواند در رشد و موفقیت دانش بنیان ها داشته باشد؟
بیمه صنعت حامی اقتصاد و صنعت است و این حمایت باید برای دانش بنیان ها نیز به صورت تعریف شده و حداکثری وجود داشته باشد. شرکت های دانش بنیان و فناور یا به طور کلی شرکت های نوپایی که از ایده های جدید و تکنولوژی های غالبا نو استفاده می کنند، ریسک بالایی برای شکست و یا مشکلات درنظر می گیرند. برای نمونه عدم موفقیت در تجاری سازی محصول، از بین رفتن خط تولید و مواد اولیه به دلایلی چون آتش سوزی و سایر مشکلات ممکن، حوادث کاری منجر به فوت و جرح، سرقت اطلاعات، مشکلات اقتصادی و سیاسی و موارد بسیار دیگری با درصد بالاتری نسبت به برندهای مطرح، دانش بنیان ها را تهدید می کند. شرکت های نوپا و دانش بنیان ها معمولا از نظر سرمایه ای بسیار ضعیف هستند و ممکن است برای نمونه یک حادثه کاری برای پرسنل و یا یک حادثه آتش سوزی و زلزله برای یک شرکت قدیمی و بزرگ مشکل کوچکی محسوب شود اما یک شرکت نوپای فناور و دانش بنیان را برای همیشه از گود رقابت خارج کرده و حتی زندگی مدیران شرکت را با مشکلاتی مواجه کند. در واقع این ریسک ها می توانند به صنعت بیمه منتقل شده و بیمه توانایی این را دارد که بخش اعظمی از خسارات ناشی از ریسک ها در مسیر موفقیت شرکت های نوپا را جبران کند.
آیا این پوشش های بیمه ای باید توسط شرکت های دولتی، پارک ها و سازمان های حامی تهیه شود؟
ذکر این نکته مهم است که بیمه های پایه مانند بیمه تامین اجتماعی باید جدا از بیمه های بازرگانی و حامی دیده شوند. بیمه های بازرگانی مانند بیمه مسئولیت مدنی کارفرما، بیمه های حوادث، بیمه های آتش سوزی و زلزله و بیمه های مشابه باید بر اساس نیازهای هر شرکت تهیه شده و مورد بررسی قرار گیرد. اینطور نیست که مثلا بیمه ای برای تمام شرکت های مستقر در یک پارک فناوری یا مرکز رشد تهیه شود. مجلس شورای اسلامی، وزارتخانه ها، دانشگاه ها، پارک های علم و فناوری و سایر موسسات و ادارات حامی تنها می توانند نقش حمایتی در این زمینه داشته باشند و سیاست گذاری کلی را انجام دهند. برای نمونه داشتن پیوست بیمه ای برای پروژه های دانش بنیان را ضروری کنند. اما هر شرکت دانش بنیان باید بسته به نیازهای خود بسته های بیمه ای را تهیه کند. شاید سازمان های حامی هزینه های بیمه را تقبل کنند اما نیازها و هزینه ها از شرکتی به شرکت دیگر متغیر است. همچنین صندوق های پژوهش و فناوری نیز می توانند موفقیت طرح ها و حمایت ها را در مسیر تجاری سازی به نوعی بیمه کرده و در این زمینه وارد مذاکره شوند.
ظاهرا حلقه مفقوده ای در این میان دیده می شود. این حمایت ها، قانون گذاری ها و شرکت های دانش بنیان باید در جایی به بیمه متصل شوند؟
این حلقه مفقوده ای که شما به آن اشاره کردید، کارگزاری های بیمه ای و البته نمایندگان بیمه هستند. در تمام دنیا واسط میان شرکت ها، کسب و کارها و مردم با شرکت های بیمه ای کارگزاران بیمه ای و نمایندگان هستند. خوشبختانه در ایران نیز این موضوع در قانون بیمه آمده است و شاهد فعالیت کارگزاران بیمه ای در سراسر کشور هستیم. کارگزار بیمه ای در واقع مشاور بیمه ای شرکت هاست و نقشی را در بیمه ایفا می کند که یک وکیل در بحث حقوقی شرکت ها می تواند ایفا کند. کارگزار بیمه ای می تواند به کمک همکاری با سازمان ها و نهادهای متولی و در کنار آن ارتباط داشتن با شرکت های فناور، دانش بنیان و نوپا، نیازهای هر شرکت را بررسی کرده و بیمه مورد نیاز آن شرکت را پیشنهاد داده و مشاوره لازم را در این زمینه ارائه دهد. در واقع کارگزارها نماینده شرکت های دانش بنیان، نوآور و فناور هستند و نماینده شرکت های بیمه ای نیستند. علاوه بر این امروزه کارگزاران برخط نیز فعالیت خود را به صورت آنلاین ادامه می دهند و در کنار روش های آفلاین از سامانه های بیمه آنلاین نیز استفاده می کنند تا دانش بنیان شدن خدمات بیمه در کمک به شرکت های دانش بنیان را شاهد باشیم.
