چین آماده میزبانی از دانش‌بنیان‌های ایرانی
در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱ و در جریان بیست ویکمین اجلاس سران این گروه در شهر دوشنبه تاجیکستان، کشورمان به عضویت کامل سازمان همکاری شانگهای درآمد. این اقدام هم اکنون زمینه ساز حضور شرکت های دانش بنیان ایرانی در چین شده است.
جمهوری اسلامی ایران، پانزده سال به عنوان ناظر در سازمان همکاری شانگهای حضور داشت. اما عضویت دائم ایران در این سازمان به رغم درخواست رسمی میسر نشده بود. بالاخره در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱ و در جریان بیست و یکمین اجلاس سران این گروه در شهر دوشنبه تاجیکستان، کشورمان به عضویت کامل این سازمان درآمد. این اقدام هم اکنون زمینه ساز حضور شرکت های دانش بنیان ایرانی در چین شده است.
سازمان همکاری شانگهای که با هدف مبارزه با تهدیدات امنیتی جدید پا به عرصه ظهور گذاشته، نمادی از زنجیره همگرایی منطقه ای به شمار می رود. حذف محدودیت‌های تجاری و موانع اقتصادی و مقابله با یک جانبه گرایی در عرصه بین‌المللی از دیگر اهداف این سازمان است.
محدوده جغرافیایی سازمان شانگهای، حدود ۶۰ میلیون کیلومتر مربع و جمعیت آن برابر با سه میلیارد نفر است. از این رو پیمان شانگهای در حدود یک سوم مساحت و جمعیت جهان را شامل می شود. با این وسعت جغرافیایی و جمعیت قابل توجهی که در کشورهای عضو ساکن هستند، ظرفیت اقتصادی سازمان شانگهای غیر قابل انکار است.
قرارداد۲۵ ساله ایران و چین فرصتی در برابر فعالین عرصه دانش و تکنولوژی
در هفتم فروردین ماه سال ۱۴۰۰، قرارداد همکاری ۲۵ ساله ای بین ایران و چین امضا شد. در حال حاضر کشور چین قدرت دوم اقتصادی دنیاست. صندوق بین‌المللی پول پیش بینی کرده است این کشور در سال های آینده به قدرت اول اقتصاد جهان تبدیل خواهد شد. از این رو می توان گفت ایران با این قرارداد از فرصت همکاری های آینده با چین، استقبال کرد. اما در آن بازه زمانی در سطح جامعه سوالات فراوانی حول چند و چون این قرارداد شکل گرفت و به شایعاتی دامن زد. مردم مایل بودند از چگونگی بهره برداری ایران از این قرارداد و جزئیات طرح ها و همکاری های پیش روی دو دولت با خبر شوند.
پارک علم و فن آوری استان آذربایجان شرقی، پیشرو در تعاملات بین المللی
در چنین فضایی پارک علم و فن آوری استان آذربایجان شرقی برای استفاده از ظرفیت پیمان شانگهای و قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین، پیش قدم شد تا فرصت های نهفته در این عرصه جدید را جستجو کند. دکتر عبدالرضا واعظی رییس پارک علم و فنآوری آذربایجان شرقی در بهمن ماه ۱۴۰۰ طی نشست مشترکی با مدیران شهرک پیمان سازمان همکاری‌های شانگهای اعلام کرد: بر اساس تفاهم نامه ای که توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و شهرک پیمان سازمان همکاری‌های شانگهای از طریق مرکز نوآوری و فناوری چین – ایران (چینگدائو) منعقد خواهد شد، دفتری برای انتقال تکنولوژی و تجارت دانش بنیان ایران در دپارتمان فناوری این شهرک فعالیت خواهد کرد و تا پایان سال میلادی جاری نیز یک ساختمان چهار طبقه به این منظور اختصاص می یابد و شرکت‌های دانش بنیان ایران و چین با دو نوع استقرار کوتاه مدت و بلند مدت در دفاتر مشترک، تبادل تکنولوژی و ارتباطات تجاری خواهند داشت.
به گفته رئیس پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی، شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در این دفتر می توانستند ضمن ارتباط با شرکت‌های چینی با دیگر شرکت های دانش بنیان عضو در سازمان همکاری‌های شانگهای نیز ارتباط فناورانه و تجاری داشته باشند.
تحقق رویای شرکت های دانش بنیان با افتتاح دفتر مشترک
با گذشت کمتر از پنج ماه، در روز دوازدهم خرداد ماه سال جاری، خبر افتتاح این دفتر منتشر شد. آیین افتتاح در محل پارک علم و فنآوری استان آذربایجان شرقی واقع در مجتمع عصر انقلاب و از طریق ارتباط ویدئویی با دفتر تعاملات در چین انجام گرفت. دکتر عبدالرضا واعظی رییس پارک علم و فنآوری آذربایجان شرقی در این برنامه میزبان، معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم و قائم مقام وزیر در امور بین الملل و همچنین جمع کثیری از فعالین حوزه دانش بنیان استان بود.
دکتر علی خیرالدین، معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در آیین افتتاح دفتر تعاملات علم و فناوری ایران و چین، ایجاد این دفتر را الگوی موفق و خوبی عنوان کرد و گفت این مدل همکاری را که در آن یک پارک، هاب ارتباطی همه پارک ها و شرکت های دانش‌بنیان با یک کشور دیگر باشد تکثیر خواهیم کرد.
معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم با اشاره به قرارداد همکاری ۲۵ ساله ایران و چین اظهار کرد: برنامه ریزی لازم انجام شده تا فعالیت‌های منسجمی با کشور چین در حوزه فناوری و نوآوری داشته باشیم و از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های طرفین برای تبادل فناوری و فروش محصولات فناورانه بهره ببریم.
حوزه دانش بنیان شکلی زنجیره وار دارد و با بهره بردن یک حلقه از فرصت، ناگزیر حلقه های دیگر نیز از این امکانات به شکل مستقیم یا غیر مستقیم بهره می برند. از این رو اتصال پارک علم و فن آوری استان آذربایجان شرقی به فرصت همگرایی علمی در چین می تواند حوزه دانش بنیان کشور را از این بهره برخوردار کند.
دکتر وحید حدادی اصل، قائم مقام وزیر در امور بین‌الملل و رئیس مرکز همکاری‌های علمی بین‌المللی وزارت علوم نیز ایجاد دفتر تعاملات علم و فناوری ایران و شهرک همکاری‌های اقتصادی و تجاری سازمان همکاری شانگهای را اقدام ارزنده‌ای دانست وگفت: توسعه تعاملات علمی و تبادل علم و فناوری با کشورهای همسایه و دوست سرلوحه نگاه توسعه ای در فعالیت‌های علمی و بین المللی است.
بر اساس این توافق شهرک همکاری شانگهای در فاز اول فضایی به مساحت ۱۲۵۰ مترمربع در محل این شهرک واقع در شهر چینگدائو در استان شاندونگ، برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در اختیار پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی قرار دهد و تا پایان سال میلادی جاری نیز یک ساختمان چهار طبقه به این منظور اختصاص می یابد.
دکتر ناصر گل صنمی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شاندونگ چین ونماینده مقیم پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی در دفتر تعاملات ایران و چینبا اشاره به عدم استفاده از ظرفیت های قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین گفت: بعد از انعقاد قرارداد ۲۵ ساله همکاری های ایران و چین، هم طرف چینی و هم ایران اظهار تمایل بالایی برای شروع همکاری ها داشتند. اما تا امروز تماس ها بین ایران و چین در سطح دولت ها بالا بوده و در سطوح پایینتر، بین شرکت ها و دانشگاهها و ارگان ها و حتی بین مردم، فعالیت و تبادلات فرهنگی و علمی و اقتصادی چندانی دیده نمی شود. شاید یکی از دلایل عدم ایجاد این ارتباط، نبود پلت فرمی است که خلا آن در هر دو طرف دیده می شود.
نماینده مقیم پارک علم و فنآوری در دفتر تعاملات ایران و چین افزود: ویژگی مثبت دیگر این طرح معرفی مدلی است که سابقه آن در عملکرد سایر شرکت های عضو پیمان شانگهای وجود ندارد. طرف چینی برای استفاده از این مدل، همکاری و گسترش ارتباطات خود با سایر کشورهای عضو پیمان شانگهای علاقه نشان داده است.
دکتر عبدالرضا واعظی، رییس پارک علم و فنآوری آذربایجان شرقی این مدل تعاملی را موثرتر و موفقتر از تجارب قبلی می داند وی در این رابطه گفت: در این مدل توسعه مراکز تعاملات ما شرکت ها را به عنوان کارگزار به چین نمی فرستیم تا برای ایران کارگزاری کنند. ما آن مدل را موفق نمی دانیم. کارگزار ما در چین شهرک همکاری های شانگهای است و کارگزاری که توسط این مجموعه تعیین شده کارگزاری چینی است. به نظر ما این مدل موفقتر و موثرتر خواهد بود.
وی در پایان گفت: ایران تجربه همکاری سازنده جدیدی را با کشور چین آغاز کرده است. ولی در آینده قصد دارد مدل جدید تعاملات دانش بنیان را با سایر کشور های پیمان همکاری های شانگهای گسترش دهد. تعاملی در این سطح با کشورهایی نظیر روسیه، هند و پاکستان در دست بررسی است.
رسمیت بخشی به تبادلات علمی و فنآورانه ایران و چین
روز پنجشنبه دوم تیر ماه سال جاری سومین اجلاس سران شرکت‌های چندملیتی، با حضور مسئولان دولتی، نمایندگان حزب مرکزی حاکم، رئیس و معاونین کمیته مدیریتی شهرک همکاری‌های اقتصادی و تجاری سازمان همکاری شانگهای، نمایندگانی از ۵۰۰ کمپانی برتر جهان و صاحبان ۵۰۰ شرکت برتر چین، رهبران صنعتی، روسای شرکت‌های سرمایه‌گذاری خارجی و نمایندگان انجمن‌های تجاری در شهر چینگدائو استان شاندونگ برگزار شد.
در جریان این اجلاس تفاهم نامه همکاری مشترک توسط نمایندگان این دو سازمان امضا شد و دفتر تعاملات علم و فناوری ایران و شهرک همکاری‌های اقتصادی و تجاری سازمان همکاری شانگهای چین، رسما فعالیت خود را آغاز کرد.
در خصوص نوع فعالیت و شیوه گزینش شرکت ها برای حضور در دفتر تعاملات ایران و چین و همچنین سقف حمایت های پارک علم و فنآوری استان آذربایجان شرقی از فعالیت شرکت های دانش بنیان ایرانی در چین، چند نکته قابل توجه است:
- مهمترین تاثیر دفتر در حوزه اقتصاد دانش بنیان، بحث بازاریابی است. تا دفتر بتواند محصولات دانش بنیان شرکت های خود را به بازار های بزرگ چین معرفی کند. همچنین بتوان محصولات مورد نیاز را از طریق پلت فرم تایید شده به ایران وارد کرد. این وضعیت از حالت تجارتی فردی خارج است.
- جزئیات همکاری شرکت های دانش بنیان ایرانی با طرف های چینی توسط شرکت ها تدوین می شود و کارکرد دفتر تنها ایجاد ارتباط و معرفی و بازاریابی است.
- شرکت‌های چینی هم در صورت تمایل به فعالیت در هرکدام از استان‌های ایران برای استقرار به پارک علم و فناوری آن استان معرفی خواهند شد.
- شرکت هایی برای عضویت در دفتر انتخاب می شوند که قابلیت همکاری های بین المللی را دارند. شرکت ها بعد از ارائه درخواست غربالگری می شوند و سپس وارد اطلاعات مجموعه شده و در نهایت تحت نظارت دفتر به کار خود ادامه می دهند. نظارت دفتر به معنی نظارت همزمان پارک علم و فنآوری آذربایجان شرقی و نظارت شهرک همکاری های اقتصادی و تجاری سازمان همکاری شانگهای است.
- پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی به‌عنوان هاب ارتباطی همه پارک‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان کشور به نمایندگی از وزارت علوم و تحقیقات و فناوری برای ارتباط با شهرک همکاری‌های اقتصادی و تجاری سازمان همکاری شانگهای چین فعالیت خواهد کرد.
- ارائه خدمات براساس دفترچه خدمات متقابل صورت خواهد گرفت.
- شرکت های دانش بنیان مستقر در دفتر تعاملات کمک هزینه استقرار دریافت خواهند کرد.
شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان علاقه‌مند برای عضویت در دفتر تعاملات علم و فناوری ایران و شهرک همکاری‌های اقتصادی و تجاری سازمان همکاری شانگهای می توانند ازسامانه دفتر تعاملات به نشانی http://ea-sc.com درخواست خود را ثبت کنند سپس کمیته علمی مشترک دفتر تعاملات پس از ارزیابی شرکت‌ها و بررسی برنامه آن‌ها برای حضور در دو کشور، نظر خود در خصوص عضویت آن شرکت اعلام خواهد کرد.
