هشدار درباره مهاجرت دانش‌بنیان‌ها
رئیس سازمان جهاد دانشگاهی با انتقاد از روند رو به رشد مهاجرت نخبگان، اعلام کرد که این رویه اکنون در سایه حمایت هایی که از شرکت های دانشگاه در کشورهای دیگر به ویژه کشورهای همسایه و عربی می شود و در غفلت مسئولان، به مهاجرت دسته جمعی نخبگان در قالب شرکت های دانشگاه رسیده است. علت بروز این مسئله نیز مشخص است، چراکه دانش بنیان های ما فناوری هایی تولید می کنند که در کشورمان مشتری ندارد.
غیرفعال بودن اتصال فناوری به نوآوری
به گزارش پیشران اقتصاد، روح الله دهقانی فیروزآبادی افزود: در حال حاضر اگر حواسمان به این خانه خالی که همان اتصال فناوری به نوآوری است، نباشد و پیش از این که این خانه خالی را پر کنیم، فشار بیاوریم برای افزایش و توسعه شرکت های دانش بنیان درواقع آب در آسیاب دشمن ریخته ایم.
وی گفت: آمریکایی ها حدود چهار دهه پیش مکانی به نام پارک های علم و فناوری راه اندازی کرده اند، دلیل این کار نیز این بود که آمریکا درگیر جنگ سرد با شوروی بود و تمام آزمایشگاه ها، پژوهشگاه ها، مراکز صنعتی و دکترین علم در اختیار بخش دفاعی این کشور بود و وضع اقتصاد عمومی این کشور ۳۵ سال پیش درخشان نبود. درواقع سایه جنگ سرد همه جا گسترده شده و تمام علم در اختیار دفاع بود.
او افزود: هنگامی که ۳۰ سال پیش شوروی فرو پاشید و سایه جنگ سرد برداشته شد، صداهای اقتصادی در جامعه آمریکا بلند شد و بهانه ای هم مثل شوروی و بمب اتم وجود نداشت، لذا دکترین آمریکا تغییر کرد و از علم برای دفاع، به علم برای اقتصاد تغییر رویکرد داد. لذا آمریکایی ها با دو شاخصه اقتصاد خصوصی و نظام سرمایه داری و همچنین نداشتن قیود ایدئولوژیک مراکزی تحت عنوان فناوری سنتزها مانند «سیلیکون ولی» در کنار دانشگاه ها راه اندازی کردند و دلیل اینکه اسم آنجا را پارک گذاشتند این بود که درواقع این مراکز محلی برای آشنایی و گپ و گفت و دورهمی های فناوران و نخبگان دانشگاهی با یکدیگر برای ملاقات فناوران برای تولید نوآوری از فناوری بود. لذا مؤسسات و صندوق های سرمایه گذاری و سرمایه داران بزرگ نیز در این فناوری پارک دعوت شدند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف افزود: این در حالی است که ما فرمول پارک های فناوری مربوط به آمریکایی ها را که برای اقتصاد خصوصی غیر ایدئولوژیک آن ها طراحی شده است، اینجا و در ایران کپی کرده ایم. سؤال اینجاست که چقدر پارک های علم و فناوری موفق بوده اند؟
وی در ادامه با یادآوری آنکه زنجیره تولید ارزش و ثروت در جامعه شامل اندیشه، دانش، فناوری، نوآوری، تجاری سازی و تولید و بازار است، تاکید کرد: حالا اینجا اگر به زنجیره مابین تبدیل فناوری به نوآوری طراحی و فکری نداشته باشیم مشکل مواجه می شویم چراکه در این مرحله دانشمندانی (فارغ التحصیلان دانشگاهی) تربیت کرده ایم که در شرکت های دانش بنیان و فناور در حال تولید فناوری هستند، اما در همین جا درجا می زنند. چراکه فناوری های تولیدی آن ها باید برای استفاده، تبدیل به نوآوری شود و به دلیل همین مشکل، اتفاقی مانند آنچه در حال رخ دادن است، خواهد افتاد؛ به طوری که حالا نه مهاجرت نخبگان بلکه با معضل مهاجرت شرکت های دانش بنیان روبرو شده ایم. در این مسیر هرکسی باید سر جای خود باشد، در این صورت کار به شکل صحیحی انجام می شود و به این مجموعه نظام ملی نوآوری یا نظام خلق ارزش گفته می شود.
فیروزآبادی با تاکید بر اینکه، کشورمان نیازمند شکل گیری یک نظام تولید ارزش و ثروت و قرار گرفتن هر یک سر جای خود است، اذعان کرد: در حال حاضر در کشورمان همه اجزای یک زنجیره تولید ارزش شامل اندیشکده، کرسی آزاداندیشی، دانشگاه ها و مراکز علمی، مراکز فناوری، پژوهشکده های فناوری و شرکت های دانش بنیان، مراکز نوآوری و تولیدکنندگان و بازار وجود دارند، اما این ها به شکل منظم پشت سر یکدیگر قرار نگرفته اند.
پژوهشکده های کاربردی مشتری مقالات دانشگاه ها
رئیس جهاد دانشگاهی در ادامه بابیان اینکه، دانشگاه ها در دنیا مشتری خروجی های اندیشکده ها شامل نظریه یا فرضیات هستند، افزود: دانشگاه ها این نظریه ها و فرضیات را تبدیل به مقالات علمی می کنند. مشتری مقالات علمی که اعلام می شوند و دانلود هر مقاله امروز ۳۰ تا ۴۰ دلار است نیز مراکز علمی و تحقیقاتی و دانش بنیان ها هستند. پس مشتری علم دانشگاه ها برای تولید فناوری پژوهشکده های کاربردی و مراکز فناوری و دانش بنیان ها بوده اند.
وی با اشاره به اینکه، نوآوری در ایران نیز خریدار و مشتری دارد، با ذکر مثالی ادامه داد: اگر در حال حاضر خط تولید استاندارد شده ای به ایران خودرو ارائه شود به طور حتم آن ها به عنوان تولیدکننده سریع استقبال خواهند کرد.
