دانشگاه جای مهارت‌آموزی نیست!
عضو هیات علمی دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای گفت: مهارت را در دانشگاه نمی‌توان آموزش داد، آموزش‌های مهارتی باید کوتاه‌مدت و متناسب با نیاز بازار و صنایع باشد و دور از بخشی‌کاری معمول وزارت‌خانه‌ها و نهادها سامان بپذیرد.
به گزارش به گزارش پیشران اقتصاد؛ اهمیت اشتغال برای توسعه کشور و هدفمندی زندگی اعضای آن ناگفته پیداست، همچنین بخشی از هدف آموزش عالی ارتقای دانش و مهارت‌های جوانان جامعه برای یافتن شغل مناسب و متناسب با استعدادها و توانایی‌های آنهاست.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران به نام چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار ۱۴۰۱ که پایان بهار امسال منتشر شده است، بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در کل کشور ۹.۲ درصد، بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله ۲۴ درصد، بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر فارغ التحصیل آموزش عالی ۱۳.۲ درصد که از متوسط بیکاری جمعیت ۱۵ سال به بالا در کل کشور ۴ درصد بیشتر است.
همین آمار از بیکاری دانش‌آموختگان باعث شده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری راهکارهای مختلفی را برای بهبود این وضع به کار بندد که یکی از آنها توجه بیشتر به توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و کمک به پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، شتاب‌دهنده و مراکز نوآوری برای اشتغال متناسب دانش‌آموختگان در رشته‌هایی است که در آنها تحصیل کرده‌اند. توسعه آموزش‌های مهارت‌محور به نحوی که دانشجویان بتوانند بعد از پایان تحصیل سریع‌تر وارد بازار کار شوند، از دیگر برنامه‌های وزارت علوم بوده است.
افزون بر این، به گفته دکتر احمد سعیدی مدیر گروه پژوهش‌های آماری، فناوری اطلاعات و رصد اشتغال موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی با مطالعه نظام آموزش عالی کشورهای پیشرفته، درمی‌یابیم حدود ۷۰ درصد آموزش‌ها مهارتی است و برای تربیت متخصصان، طراحی و اجرا می‌شود و صرفاً ۳۰ درصد آموزش‌ها نظری و در مرزهای تولید علم و دانش است. در حالی که در کشور ما این موضوع برعکس و کمتر از ۲۵ درصد آموزش‌های عالی کشور، به آموزش‌های مهارتی اختصاص یافته است.
افزون بر این، نگاهی به ترکیب جمعیتی دانشجویان در مقاطع مختلف، نشان می‌دهد، بیشترین جمعیت دانشجویی در مقطع کارشناسی تحصیل می‌کنند و حتی تعداد دانشجویان در مقطع ارشد از مقطع کاردانی (که بیشتر بر رشته‌های مهارتی تاکید دارد) بیشتر است.
با وجود اجماعی که در مورد ضرورت مهارت‌آموزی برای افزایش میزان اشتغال جوانان وجود دارد، این موضوع که آیا باید دروس دانشگاهی بیشتر از تکیه بر دانش، بر مهارت تاکید کند یا این آموزش‌ها باید در دیگر موسسات غیر از دانشگاه به دانشجویان و جوانان داده شود و به طور کلی در آموزش عالی باید بر کدام تاکید کرد، سوالاتی مهم و پیش روی وزارت علوم است به خصوص که وضعیت بازار کار ما را از روی اجبار با تغییرات ساختاری روبرو می‌کند.
دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای دانشگاهی فنی تحت عنوان «مجتمع آموزش عالی پیامبر اعظم» و از زیرمجموعه‌های وزارت آموزش و پرورش بود که در سال ۱۳۹۰ با مصوبه مجلس به «دانشگاه فنی و حرفه‌ای» تغییر نام داد و به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پیوست. این دانشگاه بیش از ۱۷۶ آموزشکده و دانشکده در سطح کشور و بیش از ۱۷۰ هزار دانشجو دارد و به دلیل اهمیت آموزش‌های مهارتی در این دانشگاه از دیرباز، نمونه خوبی است که اهمیت و تاثیر مفید بودن آموزش‌های مهارتی برای دانشجویان را در آن بررسی کرد.
حلقه مفقوده صنعت و اقتصاد؛ نیروی انسانی ماهر
منتظرالقائم در مورد مهارتی شدن آموزش های دانشگاهی برای بهبود وضعیت اشتغال دانش آموختگان اظهار داشت: مبنای علم و توانایی متفاوت است؛ دانشگاه جایی است که دانش باید آموزش داده شود ولی در دنیا معمولا مهارت در دانشگاه‌ها آموزش داده نمی‌شود.
وی ادامه داد: مهارت از طریق آموزش‌های فنی و حرفه‌ای منتقل می شود. آموزش در وزارت علوم به شکل رشته است؛ یعنی رشته ریاضی، عمران یا ترکیبی متنوع از گرایش‌های مختلف که هر دو واحد یک گرایش دارد. ولی برای مهارت که منجر به کسب شغل می‌شود برای هر نفر یک گرایش خاص نیاز است.
منتظرالقائم افزود: حلقه مفقوده صنعت و اقتصاد منابع مالی یا فناوری و علم نیست؛ بلکه نیروی انسانی مناسب و ماهر است که بتواند دانش، فناوری و سرمایه را ترکیب کند. ما در کشور تعداد مناسبی دانش‌آموخته کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری یا حتی کارگر ساده داریم ولی حلقه واسط که تکنیسین‌ها هستند به اندازه کافی نداریم و نهاد دانشگاه جای مناسبی برای آموزش تکنیسین نیست.
وی به جدا شدن دانشگاه فنی حرفه ای از وزارت آموزش و پرورش و پیوستن آن به وزارت علوم در سال ۱۳۹۰ اشاره کرد و گفت: یکی از مسائل امروز دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای، پایین بودن شاخص‌های این دانشگاه در زمینه‌های مختلف سرانه دانشجویی و اعضای هیات علمی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه فنی‌وحرفه ای در مورد بحث افزوده شدن رشته مهندسی حرفه‌ای در دانشگاه‌ها برای پُرکردن خلأ آموزش مهارتی گفت: حرفه یک تک‌گرایش است که در دوره های ۲ تا ۶ ماهه و در نهایت چهار تا نیمسال یا ۲ سال کامل آن را می‌توان به یک نفر آموزش داد تا یک نفر کاملا در یک مهارت خبره شود و بتواند هر شغلی را کسب کند.
