ایران در فناوری‌های مالی چه رتبه‌ای دارد؟
استارتاپ‌های فینتک با ارائه راهکارهای نوین و تسهیل دسترسی به خدمات مالی و بانکی در چند سال اخیر توانستند جایگاه خود را در میان جوامع پیدا کنند. اما فینتک چیست و ایران در این حوزه چقدر پیشرفت کرده است؟
به گزارش پیشران اقتصاد؛ پیش از همه‌گیری کرونا، کنار گذاشتن شیوه جدید بانکداری و فناوری‌های مالی مانند فینتک بسیار آسان بود. اما پاندمی کرونا موجب تغییر نگاه جامعه و اقتصاد کشورها به خدمات مالی دیجیتال و فین‌تک‌ها شد.
فین‌تک‌ها علیرغم آسیب‌پذیری‌هایی که در طول همه‌گیری همه‌گیر وجود داشت، انعطاف‌پذیر باقی ماندند. این شرکت‌ها با تمایز اساسی با بانک‌های سنتی به سرعت از محبوبیت در میان مصرف‌کنندگان برخوردار شدند.
«فینتک» ترکیبی از فناوری و امور مالی و ترکیب هارمونیک دو صنعت بزرگ در یک زمینه واحد است. طبیعتا تأثیر آن بسیار زیاد است. اگر پنج سال پیش، راه‌حل‌های «فینتک» هنوز به عنوان نوآوری‌های پیشرفته دیده می‌شدند، اکنون به یک واقعیت روزمره تبدیل شده‌اند.
فین‌تک‌ها تجربه بانکداری و خدمات مالی همراه با فناوری را با محصولات کم هزینه، نصب ساده، راحتی و تعامل کاملا دیجیتالی برای کاربران دستخوش تغییرات مثبتی کردند. اکنون، فین‌تک‌ها با مشارکت با شرکت‌های متصدی برای پر کردن شکاف‌های محصول و خدمات و گسترش انتخاب، جان تازه‌ای به زنجیره ارزش بانکی می‌بخشند.
نظرسنجی ژوئیه ۲۰۲۰ از مصرف کنندگان ایالات متحده نشان داد که بیش از ۱۴ میلیون آمریکایی (شش درصد از بزرگسالان آمریکایی با حساب جاری) یک بانک دیجیتال را به عنوان بانک اصلی خود در نظر می‌گیرند. این آمار حتی ممکن است طی دو سال گذشته افزایش نیز پیدا کرده باشد.
فینتک، استارتاپ پر ریسکی هستند؟
علیرغم محیط پرنوسان، بخش فینتک پس از چهار فصل متوالی کاهش و عدم دریافت سود، این بخش ۱۱ درصد بهبود سالانه را در فعالیت معاملات کلی در سه ماهه چهارم ۲۰۲۰ گزارش کرده‌است.
علاوه‌بر این، معاملات سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۲۰ بر بخش فینتک نسبتاً افزایش یافت. از ۹۲ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۱۰۲ در سال ۲۰۲۰ رسید.
از آنجایی که حوزه فینتک به مرحله رشد خود رسیده و با اقبال خوبی نیز مواجه شده است، سرمایه‌گذاران نیز به این بخش اهمیت قابل توجهی می‌دهند. چرا یک سرمایه‌گذار باید یک استارتاپ در مراحل اولیه را تامین کند، در حالی که یک فینتک اثبات شده و بالغ می‌تواند شکاف بازار را پر کند؟
سرمایه‌گذاران به طور فزاینده‌ای از فین‌تک‌های بالغ با درک دقیق مسائل منحصر به فرد بازار بزرگ، داشتن سبد محصولات متنوع و یک مدل تجاری پایدار حمایت می‌کنند.
فین‌تک‌های B2C(فروش خدمات و محصولات کسب و کارها به مصرف کننده نهایی و خرد) اغلب با از بین بردن محصولات و خدمات بانکی با یک پیشنهاد اصلی مستقل که موجب رفع نیاز در بلند مدت می‌شود؛ وارد بازار می‌شوند.
ارزش‌گذاری ترکیبی از یونیکورن‌های فینتک نیز در سال ۲۰۲۰ بیش از دو برابر شده و با ۴۴۰ میلیارد دلار امریکا برابری می‌کند. در حال حاضر حوزه فینتک نماینده بیش از ۲۰ درصد یونیکورن‌ها است که نسبت به سال قبل پنج درصد افزایش داشته‌اند.
فین‌تک‌ها مسائل مالی را حل می‌کنند؟
زمانی که راه‌حل‌های فینتکی و بانکداری نوین در یک کشور توسعه می‌یابد، طبیعتا اغلب افراد به خدمات ضروری مالی که به آسانی قابل دسترس هستند، مانند باز کردن حساب بانکی و راه‌های پس‌انداز روی می‌آورند. همین خدمات، منجر به حل برخی از مشکلات می‌شود. اما به عنوان مثال در کشور ما هنوز به دلایل مختلفی از جمله وجود دیدگاه سنتی رگولاتوری برای کامل شدن این حوزه زمان زیادی لازم است.
در دسترس بودن خدمات مالی لزوما منجر به افزایش تقاضا و استفاده از این خدمات به ویژه در میان جوامع در حال توسعه نمی‌شود. فین‌تک‌ها راه سرعت بخشی ورود افراد به دنیای استفاده از خدمات دیجیتالی مالی هستند؛ اما شرط کافی نیستند.
تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان خدمات مالی انتظار دارند که استفاده بهتر از این محصولات به آنها آموزش داده شود؛ که در اینجا نقش فین‌تک‌ها به عنوان فراهم‌کننده این خدمات کاملا شناخته شده است.
با این حال قرار نیست فین‌تک‌ها بزرگترین مشکلات این حوزه را حل کنند. اما می‌تواند با جابجایی نقش‌ها، شیوه‌های جدیدی را در جهت پر کردن شکاف‌های دسترسی، حمایت از نوآوری مسئولانه و امکان‌پذیر کردن یک اکوسیستم خدمات مالی متنوع به اندازه دنیایی که در آن خدمت می‌کند، ایجاد کند.
وضعیت فینتک ایران در جهان
طبق آخرین گزارش‌های به‌دست آمده اولین جایگاه کشوری فینتک مربوط به ایالت متحده امریکا در امریکای شمالی است که در ۲۰۲۱ تغییر خاصی در این عرصه نداشته و به پیشتاز بودن ادامه می‌دهد.
دومین جایگاه مربوط به انگلستان در اروپاست که آن هم بدون هیچ تغییری در رتبه سال گذشته خود باقی مانده است. سومین جایگاه نیز مربوط به خاورمیانه است و چهارمین آن سنگاپور در آسیا است. جالب است که سنگاپور با وجود یک جنبش منفی از سال ۲۰۲۰ تاکنون همچنان در جایگاه چهارم دنیا قرار دارد.
سه جایگاه بعدی فینتک دنیا در آسیا مربوط به کشورهای چین، ژاپن و هند است که به ترتیب در رتبه‌های ۱۵، ۲۱ و ۲۳ قرار دارند. این بین را کشورهایی از امریکای شمالی، اقیانوسیه و اروپا پر کرده‌اند.
در حال حاضر نیز ایران جایگاه ۸۳ فینتک دنیا را به خود اختصاص داده و جز کشورهایی به حساب می‌آید که به تازگی به فهرست این گزارش پیوسته است.
بنا به این گزارش، در بین ۱۹ کشور منطقه خاورمیانه و آفریقا، ایران در رتبه ۱۸ است. آخرین رتبه این دسته‌بندی را اتیوپی نیز گرفته است. در بخش دیگری از این گزارش که به تنهایی به منطقه خاورمیانه پرداخته است، تهران در بین ۱۰ شهر در رتبه هفتم بعد از شهرهایی چون دبی، ریاض، ابوظبی، جده و… قرار گرفته است.
به نظر می‌رسد ک توسعه فناوری‌های مالی می‌تواند به جوامع برای تسهیل در دسترسی خدمات مالی، کمک فراوانی کند. کشورها، به ویژه جوامع در حال توسعه، برای راحتی شهروندان خود باید اقدامات بیشتری در جهت توسعه فین‌تک‌ها و هموار کردن مسیر استارتاپ‌های فینتکی انجام دهند.
